Ένας αυθεντικός μεσογειακός κήπος

῞Ενα τοπίο δέν εἶναι, ὅπως τό ἀντιλαμβάνονται μερικοί, κάποιο ἁπλῶς σύνολο γῆς, φυτῶν καί ὑδάτων. Εἶναι ἡ προβολή τῆς ψυχῆς ἑνός λαοῦ στήν ὕλη... (Οδυσσέας Ελύτης)

Μπορεί ένας κήπος να αποτελέσει πολιτιστικό στοιχείο ενός λαού ή μιας ολόκληρης περιοχής;

Μπορεί ένας κήπος να εκπαιδεύσει παιδιά και ενήλικες;

Μπορεί ένας κήπος να καθρεφτίσει τη κουλτούρα ενός λαού;

Μπορεί ένας κήπος να στιγματίσει και να δημιουργήσει μνήμες σε μια γενιά που ενηλικιώνεται μέσα από  ψηφιακούς δέκτες;

Μπορεί ένας κήπος να ενώσει λαούς και ανθρώπους με διαφορετικές πεποιθήσεις πολιτικές, θρησκευτικές κλπ;

Προσωπικά είμαι σίγουρη,  ότι μπορεί να καταφέρει πολλά περισσότερα στις συνειδήσεις και τις ζωές των ανθρώπων, αλλά θα σταθώ στα παραπάνω. Σαν παράδειγμα θα χρησιμοποιήσω τον μεσογειακό κήπο που κατασκευάστηκε στο Φάληρο, στις εγκαταστάσεις του παλιού ιπποδρόμου, το επονομαζόμενο πάρκο πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος.

Στο δεύτερο κάλεσμα που έκανε το ίδρυμα, οι κάτοικοι της πόλης ανταποκρίθηκαν και με το παραπάνω. Τέσσερις μέρες ,που μάλλον κόστισαν ακριβά στο ίδρυμα, αλλά στόχευαν, όπως άλλωστε και  οι συνεχείς ενημερώσεις και εκδηλώσεις στο κέντρο επισκεπτών, στην εκπαίδευση του κόσμου και στην συστράτευση του, για εφαρμογή πίεσης για τη μελλοντική του διαχείριση .

Αυτές τις τέσσερις μέρες, είδα ανθρώπους να ανακαλύπτουν τη ομορφιά και τα αρώματα του μεσογειακού τοπίου μέσα σε ένα ζεστό και ξηροφυτικό τοπίο, χωρίς πανσέδες, χωρίς πετούνιες, χωρίς ….φυτά με φανταχτερά χρώματα, χωρίς εντυπωσιακές συνθέσεις και γυαλιστερά φυλλώματα.

Είδα ανθρώπους να μαγεύονται από την ταπεινότητα , την ανεπιτήδευτη ομορφιά και την «αγριάδα» τούτου του κήπου, να σκύβουν να τον αγγίξουν και να τον μυρίσουν, μάλλον γιατί ανακάλυψαν ότι μέσα σε ένα κήπο λειτουργούν όλες οι αισθήσεις, όχι μόνο η όραση.

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, παρατήρησα το κτίριο, ενός  γνωστού αρχιτέκτονα, να μην πρωταγωνιστεί στο χώρο, το είδα να γονατίζει για να δεχτεί στις πλάτες του ένα κήπο. Η υπεύθυνη σχεδιασμού  Deborah Nevins, σε συνεργασία με την Έλλη  Παγκάλου,  επέλεξαν να  σχεδιάσουν τον κήπο με έντονη γραμμική χάραξη,  εμπνευσμένη,  από τον πολεοδομικό ιστό που περιβάλλει τον χώρο. Η γραμμικότητα αυτή καθιστά τον κήπο σταθερό με ανοδικές ή καθοδικές πορείες που απαλύνονται όμως από τις πολυεπίπεδες καμπύλες των φυτών. Τα φυτά κατάγονται από τον ευρύτερο μεσογειακό χώρο, ελίχρυσα, αφάνες, ρίγανες, ευφόρβιες, λυγαριές, λεβάντες, τεύκρια, κλπ., κλπ.

Νιώθω αυτό το κήπο, να περιγράφει, χωρίς λόγια, την Ελλάδα που ψάχνει την νέα της ταυτότητα και έχει την ανάγκη να ακουμπήσει στις ρίζες των φυτών αυτού του ελαιώνα. Πολλοί είναι αυτοί που αναρωτιούνται για τη βιωσιμότητα αυτού του κήπου, άλλοι από πραγματικό ενδιαφέρον, άλλοι για να επιβεβαιώσουν την ανικανότητα του ελληνικού δημοσίου, άλλοι για να πλήξουν την «μεγαλεπήβολη» ιδιωτική  πρωτοβουλία. Ένα έργο, σαν αυτό,  που έθεσε  για το πράσινο, υψηλές προδιαγραφές και το κατέστησε πρωταγωνιστή του χώρου, αναδεικνύει από μόνο του, τη σημασία της συνέχειάς του.
Η βιωσιμότητα αυτού του κήπου, όπως και όλων των χώρων πρασίνου της πόλης, είναι το ζητούμενο για όλους μας. Αυτό που λείπει, κατά την γνώμη μου, είναι η χάραξη  πολιτικής για το πράσινο,  και τα σημάδια αυτής της έλλειψης, είναι εμφανή, στο Πάρκο Τρίτση, στο Πεδίο του Άρεως, στο παρκάκι της γειτονιάς μας, στην νησίδα του δρόμου κλπ. Είναι ώρα πια αυτή η τακτική της απαξίωσης και της μιζέριας να αλλάξει και θα πρέπει να  δούμε συνολικά τη διαχείριση των χώρων πράσινου στις πόλεις μας.
Ας δούμε αυτό τον αυθεντικό μεσογειακό κήπο, σαν ευκαιρία να αποδείξουμε ότι αξίζουμε περισσότερο και ποιοτικό πράσινο.

κείμενο-φώτο

Κατσογιάννη Σταυρούλα

γεωπόνος-αρχιτέκτων τοπίου

ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ, ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗ ΖΩΗ -ΤΡΙΑ ΠΑΡΚΑ ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ, ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗ ΖΩΗ

ΤΡΙΑ ΠΑΡΚΑ - ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Πόσο δημόσιος χώρος είναι οι δρόμοι, τα πεζοδρόμια, οι πλατείες, ποιοι έχουν πρωταρχικά δικαιώματα στο δημόσιο χώρο; Είναι ο δημόσιος χώρος, χώρος συνάθροισης, ψυχαγωγίας, συνάντησης, ανθρώπινης επικοινωνίας ή διαμορφώνεται έτσι ώστε να ανήκει στα αυτοκίνητα, στους καταναλωτές, στους πελάτες των καφέ και των εστιατορίων; Οι πεζοδρομήσεις των εμπορικών δρόμων, η ανάπτυξη των εμπορικών κέντρων, η υποβάθμιση του δημόσιου χώρου, η έλλειψη χρήσεων, η ανάπτυξη κακών συνθηκών, μετατρέπει τον άνθρωπο της πόλης σε καταναλωτή, όταν θα βρεθεί στο «δημόσιο χώρο». 

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το λάθος ξεκινάει από την έλλειψη δημοκρατικής πολιτικής, στην ανάπτυξη του δημόσιου χώρου, οι αναπλάσεις επιβάλλονται συνήθως από εξωγενείς παράγοντες, από πολιτικές σκοπιμότητες ή από τα συμφέροντα κλειστών ομάδων. Η λογική των παρεμβάσεων πολύ συχνά, δεν ταυτίζεται με τις ανάγκες, με τη συλλογικότητα της κοινωνίας, δεν δίνει προοπτικές καλύτερης ζωής, οι παρεμβάσεις δρουν αποσπασματικά, δημιουργώντας τελικά ένα συνονθύλευμα έργων, αφήνοντας στην άκρη την ιστορία και την κουλτούρα του τόπου, με άνιση κατανομή του πρασίνου με ταξική ποιότητα και ποσότητα. Ακόμα όμως και όταν ο δημόσιος χώρος σχεδιάζεται και μελετάτε με τις καλύτερες προθέσεις, ποιος και που, έχει μελετήσει σε βάθος χρόνου τη λειτουργία αυτού του χώρου; Ποιος και που, έχει καταγράψει λάθος πρακτικές, προς αποφυγή της επανάληψης τους;

Ο άνθρωπος μπορεί να κάνει «κατάληψη στο δημόσιο χώρο» στην περίπτωση που διαμαρτύρεται, που γιορτάζει, που τρέχει στο μαραθώνιο, που πανηγυρίζει. Και φαίνεται να μην του αρκεί. Τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκαν ομάδες πολιτών, κυρίως σε τοπικό επίπεδο, που διεκδικούν δημόσιο χώρο, που παρεμβαίνουν στα σχέδια ανάπλασης ανοιχτών χώρων στη πόλη. Τρεις τέτοιες περιπτώσεις αποτελούν το πάρκο Ναυαρίνου, στην Αθήνα, το Gezi park στην Κωνσταντινούπολη και το Park Fiction, στο Αμβούργο.

Park Fiction

Το 1997 , ο δήμος Αμβούργου αποφασίζει να πουλήσει σε ιδιώτες επενδυτές, έκταση που βρίσκεται πάνω από το λιμάνι, σε ένα σημαντικό για την περιοχή χώρο. Τα σχέδια σταμάτησαν με την παρέμβαση της κοινότητας. Οι κάτοικοι δεν στάθηκαν στη διαμαρτυρία τους για τα σχέδια της κυβέρνησης, το δίκτυο αυτό οργάνωσε παράλληλη διαδικασία σχεδιασμού δημιουργώντας πλατφόρμες ανταλλαγής ιδεών, μεταξύ ανθρώπων από διαφορετικά πολιτισμικά πεδία: μουσικοί, ιερείς, μάγειρες, ιδιοκτήτες καφέ,  ψυχολόγοι , παιδιά, καταληψίες, καλλιτέχνες .

To Park Fiction οργάνωσε τη διαδικασία σχεδιασμού σαν ένα παιχνίδι. Διαλέξεις, συζητήσεις, εκθέσεις, ταινίες-προβολές που χρησιμοποιούνται για την επιμόρφωση των κατοίκων αλλά και νέα έξυπνα εργαλεία αναπτύχθηκαν για να κάνουν τη συμμετοχή πιο εύκολη και πιο προσιτή: αρχείο με επιθυμίες, ερωτηματολόγια και χάρτες, η βιβλιοθήκη κήπων, μια τηλεφωνική γραμμή με τηλεφωνητή για τους ανθρώπους που έχουν έμπνευση αργά το βράδυ.

Η κατασκευή του πάρκου ξεκίνησε χρόνια αργότερα, και εγκαινιάστηκε το 2005, αναπτύχθηκαν τα σχέδια των κατοίκων, σε συνεργασία με αρχιτέκτονες τοπίου. Το νησί δέντρο (με βάση ένα σχέδιο από φαντάστηκε ένα αγόρι που ονομάζεται Γιουσούφ ), ένα ιπτάμενο χαλί, ένα διαμορφωμένο κύμα από γκαζόν, ο κήπος του σκύλου, ο κήπος της τουλίπας κλπ.

Πάρκο Ναυαρίνου

Το οικόπεδο αγοράστηκε από το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδας το 1972. Στη δεκαετία του ΄80 το 4όροφο κτίριο γκρεμίστηκε με σκοπό να χτιστεί στη θέση του μέγαρο που θα στέγαζε τα γραφεία του ΤΕΕ, σχέδιο που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Το 1990, το ΤΕΕ προσφέρει το οικόπεδο στο Δήμο Αθηναίων για να γίνει πλατεία, ζητώντας να αποζημιωθεί με τίτλο μεταφοράς συντελεστή δόμησης σε ιδιοκτησία του στο Μαρούσι. Λόγω καθυστερήσεων και αλλαγής του πολεοδομικού κώδικα, η ανταλλαγή δεν υλοποιείται κι έτσι το οικόπεδο παραμένει για χρόνια, νοικιασμένο σαν πάρκινγκ.

Το 2008 το τεχνικό επιμελητήριο Ελλάδος εξετάζει την οικοδόμηση του οικοπέδου, στην οδό Ναυαρίνου στα Εξάρχεια. Η Επιτροπή Πρωτοβουλίας Κατοίκων Εξαρχείων που για 1,5 χρόνο ασχολιόταν ήδη με το συγκεκριμένο χώρο, ενημερώνει τη γειτονιά, κινητοποιείται και ζητάει άμεσα τη μετατροπή του οικοπέδου σε χώρο πρασίνου. Στις 7 Μαρτίου 2009 μαζί με τη συλλογικότητα «Εμείς, Εδώ και Τώρα και για Όλους Εμάς» οργανώνει εκδήλωση όπου ενθουσιώδεις κάτοικοι και δυναμικοί υποστηρικτές ενωμένοι καταλαμβάνουν το χώρο και απαιτούν το αυτονόητο, το πάρκινγκ να γίνει πάρκο! Σπάνε την άσφαλτο με κομπρεσέρ και κόφτες, φέρνουν φορτηγά με χώμα, φυτεύουν δέντρα και λουλούδια και το γιορτάζουν. Η ανταπόκριση και η δυναμική του κόσμου ξεπερνάει κάθε προσδοκία και το πάρκο γεννιέται .

Tο πάρκο συν διαμορφώνεται σταδιακά, από μια ανοιχτή συνέλευση που λειτουργεί ανοιχτά με διάλογο κι επιχειρήματα, ενώ οι συναινετικές αποφάσεις της συνέλευσης είναι δεσμευτικές για όλους. Το πάρκο διαθέτει υψηλή και θαμνώδη βλάστηση, λαχανόκηπο, παιδική χαρά, ένα μικρό αμφιθέατρο, καθιστικά. Σήμερα, επτά χρόνια μετά, το πάρκο είναι τόπος συνάντησης, επικοινωνίας, δημιουργίας, παιχνιδιού, για την γειτονιά των Εξαρχείων, ανοιχτό σε όλες τις ηλικίες, κοινωνικές ομάδες, ανεξάρτητα καταγωγής, κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης.

Gezi park

Τέλη Μάιου του 2013 μπουλντόζες μπαίνουν μέσα στο πάρκο Γκεζί αρχίζουν να σπάνε τοιχία, να ξεριζώνουν δέντρα με σκοπό στη θέση του να κατασκευαστεί ένα συγκρότημα με νέο τζαμί και εμπορικό κέντρο. Οι ενέργειες αυτές πυροδότησαν ένα κύμα διαμαρτυριών που ξεκίνησε με κατάληψη του χώρου και διαδηλώσεις κατά της αστικής ανάπλασης και μέσα σε δυο εβδομάδες μετατράπηκαν σε μια ευρύτερη έκφραση του θυμού εναντίον κυβερνητικών πολιτικών σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Τουρκίας. Σύμφωνα με την οργάνωση των τουρκικών γιατρών, οι διαμαρτυρίες πήραν ένα βαρύ ανθρώπινο τίμημα: οκτώ άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, περίπου 8.000 τραυματίστηκαν, 104 υπέστησαν σοβαρά τραύματα στο κεφάλι και 11 άνθρωποι έχασαν ένα μάτι, τα περισσότερα ως αποτέλεσμα της αστυνομικής βίας.

Ένας πρώην κηπουρός επικεφαλής του Gezi Park για 20 χρόνια, ο Cemal Ozay, λέει χαρακτηριστικά "Δεν τους αρέσουν τα δέντρα, γιατί τα δέντρα δεν παράγουν κέρδος". Η απόφαση του δικαστηρίου σχετικά με το σχέδιο αναμένεται τις επόμενες εβδομάδες, εάν το δικαστήριο εγκρίνει το σχέδιο, ένα δημοψήφισμα θα διεξαχθεί για την τελική έγκριση.

Είναι ενδιαφέρον ότι, η χρονική στιγμή της κίνησης αυτής συνέπεσε με την απόφαση του υπουργείου περιβάλλοντος της Τουρκίας ότι τα εμπορικά κέντρα θα πρέπει να εξαιρούνται από την υποχρεωτική αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Katsogianni Stavroula

Agriculturist-Landscape Architect

http://typisch-hamburch.de/chillen-grillen-im-park-fiction/

https://parkingparko.espivblogs.net/about/

http://www.theguardian.com/cities/2015/jan/16/two-years-after-istanbuls-protests-will-gezi-park-be-redeveloped-after-all

«Προτείνουμε και συζητάμε για την πλήρη αποκατάσταση και μελλοντική διαχείριση του Εθνικού Κήπου».

«Προτείνουμε και συζητάμε για την πλήρη αποκατάσταση και μελλοντική διαχείριση του Εθνικού Κήπου».

 Ο Εθνικός κήπος αναμφίβολα  αποτελεί έναν ιστορικό τόπο για την πόλη της Αθήνας, έναν ιστορικό τόπο που συνεχίζει να εξελίσσεται να αλλάζει και να παραλλάσσεται στο χρόνο με τους δικούς του ρυθμούς που κινούνται με διαφορετική ταχύτητα από τους ρυθμούς που αναπτύσσεται η πόλη  γύρω του.

Την  εξέλιξη του κήπου μπορείς να την αναζητήσεις μέσα στην συλλογική μνήμη των κατοίκων της πόλης, ξετυλίγοντας το μίτο της Αμαλίας, του Σμιτ, του Παπαθεοδώρου, του Ταμβάκη και όλων των ανθρώπων που εργάστηκαν και εργάζονται για την βιωσιμότητά του.

Ένας  τέτοιος ιστορικός κήπος όμως, σαν ζωντανός οργανισμός βρίσκεται εκτεθειμένος στα στοιχεία της φύσης, στη φθορά του χρόνου, αλλά και τις βουλές των ανθρώπων. Μέσα στο πέρασμα των χρόνων δεν είναι εύκολο να διατηρήσει αναλλοίωτη την ποιότητα του.

Στις 12 Ιανουαρίου 2016, στο Αμφιθέατρο «Αντώνης Τρίτσης», του Πνευματικό Κέντρου του Δήμου Αθηναίων πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση της Πανελλήνιας Ένωσης Επαγγελματιών Γεωτεχνικών και Επιχειρήσεων Πρασίνου (ΠΕΕΓΕΠ), με θέμα «Προτείνουμε και συζητάμε για την πλήρη αποκατάσταση και μελλοντική διαχείριση του Εθνικού Κήπου».

Οι προτάσεις αφορούν συνολική αποτίμηση των ενεργειών που πρέπει να μεθοδευθούν για την ολιστική  ανασύσταση, αναβάθμιση και εύρυθμη διαχείριση του Ε.Κ. ως ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΤΟΠΟΥ. Οι προτάσεις διακρίνονται σε άμεσες που αφορούν τεχνικές επεμβάσεις και διοικητικές αλλαγές και μακροπρόθεσμες που αναφέρονται στην αποκατάστασή του και τη μελλοντική διαχείρισή του.

Στις  τεχνικές παρεμβάσεις που θα πρέπει να δρομολογηθούν άμεσα αναφέρθηκαν ενδεικτικά: Η πρόσληψη  επιπλέον προσωπικού, η απομάκρυνση επικινδύνων δένδρων ή κλάδων υπόπτων για ατύχημα, η αξιολόγηση ορισμένων φυτικών ειδών ως διατηρητέων ή  χωροκατακτητικών, η συντήρηση και βελτίωση του συστήματος αρδεύσεως, αλλά και του αποστραγγιστικού  συστήματος, η  φυτοπαθολογική παρακολούθηση της βλάστησης εκ μέρους των αρμοδίων ειδικών του Μπενακείου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου  και πολλές ακόμα.  Στις διοικητικές αλλαγές που θα πρέπει να δρομολογηθούν ενδεικτικά αναφέρθηκαν:  να συσταθεί ανεξάρτητο τμήμα στην Διεύθυνση Πρασίνου του Δήμου, για τον Εθνικό κήπο,  με ίδιο προϋπολογισμό και τεχνικό πρόγραμμα, να συσταθεί επιτροπή Γεωτεχνικών κ.ά. εμπειρογνωμόνων με εμπειρία στην διαχείριση ιστορικών Κήπων και Τόπων, που θα έχει υποστηρικτικό ρόλο και πολλά ακόμη.

Όσο αναφορά τις μακροπρόθεσμες ενέργειες, ο κήπος σήμερα έχει ανάγκη ένα σχέδιο για την αποκατάσταση και διαχείρισή του, ένα σχέδιο που θα διαφυλάττει την φυσική ακεραιότητά του, την ιστορική και πολιτιστική του συνέχεια, απαραίτητη για την εκπαίδευση και αναψυχή των μελλοντικών γενεών.

Το ζήτημα της αποκατάστασης και της διαχείρισης του κήπου είναι πολύπλοκο. Η σύνταξη μια τέτοιας μελέτης είναι μελέτη πεδίου, προϋποθέτει έρευνα και καταγραφή του χώρου μέτρο το μέτρο, παρτέρι το παρτέρι, σπιθαμή προς σπιθαμή. Υποχρέωση των μελετητών θα είναι  να εκτιμηθούν και να εφαρμοσθούν  όσες εκ των προτάσεων έχουν γίνει από προγενέστερες μελέτες  ( Μελέτη ΕΜΠ , Διαχειριστική Μελέτη Διευθύνσεως Πρασίνου Δ.Α. κλπ) οι οποίες χαρακτηρίζονται αναγκαίες και ουσιώδεις και η εφαρμογή των οποίων συνάδει  με το πνεύμα και την ιστορική σημασία του Ε.Κ. .

Πως καταστρώνεται όμως ένα σχέδιο αποκατάστασης και διαχείρισης ενός ιστορικού κήπου; Πρώτα από όλα θα πρέπει να μελετηθεί και να καταγραφεί η αρχική διαμόρφωση του κήπου, η ιστορική εξέλιξη του, τα ειδικά χαρακτηριστικά του,  η υπάρχουσα κατάσταση, να αξιολογηθούν οι υπάρχουσες παρεμβάσεις σε βάθος παρελθόντος χρόνου και να απαντηθεί πρώτα από όλα το ερώτημα

1.πόσο πίσω στην αρχική του σύλληψη μας επιτρέπει η εξέλιξή του να φτάσουμε. Θα πρέπει να αναζητηθούν πληροφορίες μέσα από φωτογραφίες, ημερολόγια, πίνακες ζωγραφικής, λογοτεχνία, σχέδια, αρχεία, επιστολές, χάρτες, ανθρώπους που γνωρίζουν, άρθρα περιοδικών, καταλόγους φυτών κλπ.

Σημαντική επίσης είναι η καταγραφή και  αξιολόγηση του  τοπίου, όπου θα εκτιμηθούν πέρα από τα οπτικά στοιχεία του τοπίου και τα αντίστοιχα άυλα ήτοι  τα  σχήματα , οι ήχοι,  τα επίπεδα,  το βάθος , η κίνηση, οι αντανακλάσεις, οι σκιές κλπ.

 Η υπηρεσία πρασίνου του Δήμου έχει συντάξει διαχειριστική μελέτη για τον κήπο, η οποία θα μπορούσε να  αποτελέσει πραγματικό εργαλείο για τον κήπο  αν περιλαμβάνει  γενικές αρχές με  σαφείς κατευθυντήριες γραμμές αλλά και  λεπτομερείς  πρακτικές διαχείρισης οι οποίες βέβαια θα πρέπει να εμπλουτίζονται συνεχώς με νέα στοιχεία.

Εργαλείο διαχείρισης του φυτικού υλικού θα είναι η δημιουργία μιας βάσης δεδομένων όπου θα καταγράψει κάθε φυτό, τοποθεσία, ονομασία, μορφολογικά χαρακτηριστικά, φυσιολογικά χαρακτηριστικά, ηλικία, υγειονομική κατάσταση, επεμβάσεις που έχει δεχτεί κλπ. Βέβαια θα πρέπει να μελετηθεί η σύσταση και η δομή  του εδάφους, είναι φανερό ότι υπάρχουν προβλήματα, φτωχού εδαφικού υποστρώματος με κακή στράγγιση, συγκέντρωση αλάτων κλπ. Ιδιαίτερη μνεία απαιτείται για την διαχείριση της μόνιμης φυσικής πανίδας του Ε.Κ. ( διαβίωση, διατροφή , επισκεψιμότητα κλπ).

Στα σχέδια της μακροπρόθεσμης αποκατάστασης και διαχείρισης του εθνικού κήπου θα πρέπει να περιλαμβάνονται και στοιχεία για την διαφύλαξη και ανάδειξη των αρχαιοτήτων,  την αποκατάσταση και συντήρηση των οικοδομικών στοιχείων πάσης φύσεως ( υλικά επιστρώσεως δρόμων, κτίρια, πέργκολες, κρήνες , λίμνες, καθίσματα, παγκάκια, μαρμάρινος τοίχος και κάγκελα περιφράξεως κλπ). Η υποστήριξη αυτής της προσπάθειας πρέπει να αναληφθεί από ομάδα εξειδικευμένων αρχιτεκτόνων ειδικών επί τούτο και σε στενή συνεργασία με την Διεύθυνση του Ε.Κ.

Η ίδια αντιμετώπιση απαιτείται και για την αποκατάσταση και σωστή λειτουργία των υπαρχόντων κτιρίων ιστορικής αρχιτεκτονικής αξίας ( Παιδική βιβλιοθήκη, Βοτανικό Μουσείο κλπ). Επιτακτική ανάγκη τα αποκαθιστάμενα στοιχεία να  είναι σύμφωνα με την αρχικό σχεδιασμό, τα υλικά  και  την κατασκευή τους.

Επιβάλλεται η ανανέωση, οργάνωση και βελτίωση της Παιδικής Χαράς με ασφαλή  πρότυπα και στοιχεία που θα εκπαιδεύουν δια της  αναψυχής και  θα έχουν πηγή εμπνεύσεως το φυσικό περιβάλλον του κήπου, η βελτίωση και οργάνωση της υποδοχής των επισκεπτών, η μελέτη και πρόβλεψη υποδομών για επισκέπτες με ειδικά κινητικά προβλήματα ή προβλήματα οράσεως κλπ. και πολλές ακόμα προτάσεις που μπορείτε να βρείτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση  http://peegep.gr/archives/category/fotografies-video

Η αναβάθμιση, ανασύσταση και ανανέωση του Εθνικού κήπου απαιτεί ακάματη δραστηριότητα, σημαντική χρηματοδότηση τόσον εκ μέρους της Πολιτείας και του Δήμου όσον και από χορηγίες ή άλλες μεθόδους συγκεντρώσεως κεφαλαίων ή δωρεών , μακρύ χρονικό διάστημα ενεργειών , ορθή οργάνωση προσωπικού και συστράτευση  των αρίστων του είδους για την διαμόρφωση λύσεων που θα στηρίζονται στα διεθνή δεδομένα και συμφωνίες ( Χάρτα Φλωρεντίας, Χάρτα Βενετίας, διεθνείς συμβάσεις , ελληνική νομοθεσία κλπ).

Κατσογιάννη Σταυρούλα

Γεωπόνος-Αρχιτέκτων τοπίου

ΤΟ ΠΑΡΙΣΙ ΔΙΝΕΙ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ

ΤΟ ΠΑΡΙΣΙ ΔΙΝΕΙ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ

Xιλιάδες κάτοικοι του Παρισιού συμμετείχαν στο πρόγραμμα συμμετοχικού σχεδιασμού, μέσω μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας για να μοιραστούν τις ιδέες τους σχετικά με το πώς θα πρότειναν να δαπανηθεί το 2015, μέρος του  προϋπολογισμού του Δήμου. Ένα σύνολο από 5115 ιδέες  προτάθηκαν μέχρι τον Ιούνιο του 2015. Στη συνέχεια  έγινε μια  αρχική διαλογή και φτιάχτηκε μια  λίστα με τις καλύτερες προτάσεις, με βάση την σκοπιμότητα και την οικονομικότητα της κάθε ιδέας. Όλοι οι Παριζιάνοι - ανεξάρτητα από την ηλικία και την εθνικότητα - ψήφισαν για το αγαπημένο τους έργο μέχρι το Σεπτέμβριο.  Τα πιο δημοφιλή έργα στη συνέχεια θα χρηματοδοτηθούν με ένα κονδύλι προϋπολογισμού € 75.000.000, που αντιπροσωπεύουν το 5% του προϋπολογισμού επενδύσεων της πόλης. Πρόκειται για ένα ποσό ρεκόρ σε παγκόσμιο επίπεδο για ένα συμμετοχικό έργο.

Οι ιδέες που υποβλήθηκαν το 2015  περιλαμβάνουν έργα σε επίπεδο πόλης, γειτονιάς, αλλά και έργα που καλύπτουν ένα ή περισσότερα διαμερίσματα του Παρισιού. Τα πιο δημοφιλή θέματα αφορούσαν περισσότερο πράσινο, περισσότερο δημόσιο χώρο. 

Το 2014  πάνω από 40.000 άτομα συμμετείχαν στο στάδιο της ψηφοφορίας της πρώτης ποτέ συμμετοχικού προϋπολογισμού του Παρισιού. 

 Η ιδέα "Des Jardins sur les Murs» ("Πράσινοι τοίχοι») βγήκε στην κορυφή κατά τη ψηφοφορία πολιτών, κερδίζοντας την υποστήριξη των 21.319 Παριζιάνων.  Έτσι αποφασίστηκε να κατασκευαστούν 41 κάθετοι πράσινοι τοίχοι. 

Σύμφωνα με την αντιδήμαρχο πρασίνου,  Pénélope  Komitès,  οι Παριζιάνοι θέλουν να είναι σε θέση να απολαύσουν τη φύση στην πόλη τους με διαφορετικό τρόπο. Αυτό απηχεί την επιθυμία μας να φέρουμε ένα νέο μοντέλο αστικής στο Παρίσι, στην οποία η φύση δεν περιορίζεται σε πάρκα, κήπους και δάση. "

Σε στενή συνεργασία με τους δημάρχους των 20 διαμερισμάτων του Παρισιού, εντοπίστηκαν 41 τοίχοι κατάλληλοι για μετατροπή σε πράσινους  κήπους,  27 από αυτούς αποτελούν  προσόψεις δημοσίων κτιρίων,  17 από αυτά βρίσκονται σε εκπαιδευτικά ιδρύματα, ενώ 9 από τους 41 ανήκουν σε ιδιόκτητα κτίρια.

Το  πράσινο πρόγραμμα για το Παρίσι  2014-2020 , ήδη έχει αρχίσει να τρέχει. Ο συμμετοχικός σχεδιασμός είναι ένα από τα ζητούμενα γιατί εκτός από τα παραπάνω,  το πρόγραμμα περιλαμβάνει ακόμα:

1.000.000 τμ  φυτεμένα δώματα και πράσινους τοίχους, το 1/3 των οποίων χρησιμοποιούνται για την  παραγωγή φρούτων και λαχανικών

300.000 τ.μ νέων χώρων πρασίνου στη πόλη

20.000 περισσότερα δέντρα στο Παρίσι

200 έργα πρασίνου που θα επιλεγούν από τους κατοίκους

Πειραματική εφαρμογή πρότυπων δεντροφυτεύσεων σε δυο δρόμους της πόλης

Όλα τα παραπάνω έχουν δουλευτεί επικοινωνιακά, τεχνικά, πολιτικά και φυσικά νομοθετικά. Παράδειγμα η νέα νομοθεσία που ψηφίστηκε το Μάρτιο του 2015 στη Γαλλία και στην οποία αναφέρετε ξεκάθαρα ότι όλες οι στέγες των  νέων  εμπορικών  κτιρίων υποχρεωτικά θα καλύπτονται από φυτεμένες στέγες και ηλιακούς συλλέκτες.

Μια μεγάλη ανάπλαση στη καρδιά της πόλης, στη περιοχή Les Halles, έχει ήδη  ξεκινήσει και προβλέπεται να τελειώσει μέσα στο 2016 . Η περιοχή  θα αναδιοργανωθεί και να εκσυγχρονιστεί ώστε να καταστεί  πιο φιλόξενη για τους επισκέπτες και θα γίνει πιο λειτουργική, πιο ανοιχτή προς την πόλη, ενσωματώνοντας πολιτιστικές, εμπορικές, αθλητικές, ψυχαγωγικές δραστηριότητες.  Ο δημόσιος κήπος έχει σχεδιαστεί σαν ένα απέραντο λιβάδι με δέντρα και θάμνους, ενώ πλαισιώνεται από  δασικές εκτάσεις,  παιδικές χαρές, παγκάκια, γήπεδα πετάνκ, τραπέζια σκακιού και πολλά άλλα. Θα είναι πιο φιλόξενη, ανοιχτή και προσιτή στο κοινό και θα έχουν περισσότερο πράσινο από ό, τι πριν.

Το πράσινο πρόγραμμα ενδυναμώνει την επίτευξη των στόχων  της Γαλλίας, για μείωση των εκπομπών, τη χρήση καθαρής ενέργειας, την αύξηση της βιοποικιλότητας στην πόλη, τη βελτίωση των βιοκλιματικών συνθηκών μέσα σε αυτή, μια χρονιά που το Παρίσι φιλοξενεί τη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή. 

Φωτο-κείμενο 

Κατσογιάννη Σταυρούλα 

Γεωπόνος-Αρχιτέκτων τοπίου

ΦΥΤΑ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΑΜΜΟ

Τα συναντάμε τα καλοκαίρια  πάνω στις αμμουδερές παραλίες που επισκεπτόμαστε. Συνήθως δεν τους δίνουμε σημασία γιατί είναι μικρά και ταλαιπωρημένα από τον ήλιο, το αλάτι και τον άνεμο. Οι μηχανισμοί που αναπτύσσουν, για να ανταπεξέλθουν στις δύσκολες συνθήκες και να καταφέρουν να επιβιώσουν, είναι εντυπωσιακοί. Κάποια από αυτά έχουν χνουδωτά φύλλα και φαίνονται γκρίζα, έτσι καταφέρνουν με το χνούδι  να ανακλούν το φως από το φύλλο και από την άλλη το χνούδι εμποδίζει την εξάτμιση των υδρατμών που παγιδεύεται μέσα σε αυτό Κάποια άλλα είναι παχύφυλλα με κύτταρα με σπογγώδη υφή, που λειτουργούν σαν αποθήκες νερού, μερικά το καλοκαίρι ξεραίνουν το υπέργειο μέρος τους αφού αφήσουν σπόρους για τη μελλοντική αναπαραγωγή τους. Το αλάτι μεταφέρεται με τον αέρα και επιδρά στα φύλλα όπως η ξηρασία, απορροφά το νερό μέσα από τους ιστούς του φυτού, τα σκληρόφυλλα φυτά έχουν συνήθως γυαλιστερά, αδιάβροχα  φύλλα που τα προστατεύει από την αλμύρα.

Οι φυτοκοινωνίες αυτές συγκροτούν πολύ σημαντικά οικοσυστήματα τα οποία υποφέρουν και από τις ανθρώπινες παρεμβάσεις από τις οποίες πρέπει να προστατεύονται. Είναι εξαιρετικά ευαίσθητες και ιδιαίτερα όταν διέρχονται πάνω τους τροχοφόρα, καταστρέφονται και δεν ξαναφύοναι.

Η φωτογραφική καταγραφή των παρακάτω φυτών έγινε στην Ελαφόνησο της Λακωνίας, περιοχή που έχει χαρακτηριστεί σαν βιότοπος Natura, GR2540002. Στην Ελαφόνησο, προς την ξηρά αναπτύσσονται  οι «λευκές αμμοθίνες» που φτάνουν μέχρι τα 10 μ. ύψος στις παραλίες.  Στη ζώνη αυτή εμφανίζονται τα φυτά της περιοχής, η Αμμόφιλα (Ammophila arenaria), η Αγκαθιά (Eryngium maritimum) και ένας αξιόλογος πληθυσμός του είδους Pancratium maritumum, ο κρίνος της Θάλασσας.

Οι «γκρίζες αμμοθίνες» με ποώδη βλάστηση είναι σταθεροποιημένες αμμοθίνες που διαδέχονται τις λευκές προς την κατεύθυνση της χέρσου. Σε αυτές κυριαρχεί ποώδη ξηροφυτική βλάστηση.

Στη φωτογραφία ο γεωπόνος Κωνσταντίνος Τάτσης, μέλος της Οικολογικής Ένωσης Ελαφονήσου και ο Γρηγόρης Βάρρας, αναπληρωτής Καθηγητής Ανθοκομίας & Αρχιτεκτονικής Τοπίου  του ΤΕΙ Ηπείρου, στους αμμόλοφους της παραλίας του Σίμου, στην Ελαφόνησο.

Το τμήμα Ανθοκομίας & Αρχιτεκτονικής Τοπίου  του ΤΕΙ Ηπείρου, κατέγραψε όλους τους θαλασσόκεδρους του νησιού πέρυσι το καλοκαίρι, πολύ σημαντική εργασία, για την προστασία τους από την τουριστική ανάπτυξη του νησιού.

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα ενδημικά φυτά που βρίσκονται στην Ελαφόνησο (ενδημικά χαρακτηρίζονται τα φυτά που δεν υπάρχουν σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου, παρά μόνον έναν συγκεκριμένο τόπο). Ένα από αυτά είναι το φυτικό είδος Σαπονάρια, Saponaria jagelli που αναπτύσσεται στις αμμώδεις παραλίες στη δυτική πλευρά του νησιού σε δύο απομακρυσμένους και περιορισμένους πληθυσμούς. Βρίσκεται δε, στη λίστα των 50 νησιωτικών φυτών της Μεσογείου που κινδυνεύουν με εξαφάνιση και χρήζουν προστασίας. Αξιόλογο ενδημικό φυτό είναι και το Silene integripetala elafonesiaca.

Παρακάτω παραθέτω τα πιο σημαντικά είδη που κατέγραψα στις παραλίες της Ελαφονήσου. Οι πληροφορίες για το φυτά βρέθηκαν στο διαδίκτυο.

Euphorbia paralias

Φύεται στην δυτική - νότια Ευρώπη και στη δυτική Ασία. Είναι πολυετές,  ποώδες φυτό με  όρθιους βλαστούς (συνήθως 20-70 εκατοστά). Διακλαδίζεται από τη βάση, ο βλαστός του είναι συχνά έντονα κοκκινωπός και τα άνθη του είναι μικρά, σε ταξιανθία σκιάδιου. Ανθίζει το καλοκαίρι, και στους βλαστούς του  έχει άσπρο γαλακτώδη χυμό που είναι τοξικός. Στην Αυστραλία θεωρείται ζιζάνιο των παράκτιων περιοχών στα νησιά και στις εύκρατες  περιοχές.  

Κρίταμο, crithmum maritimum

Ο Διοσκουρίδης το περιγράφει σαν  « Θαμνώδες βοτάνιον, που απλώνεται σε πλάτος και έχει ύψος ενός πήχυ. Φυτρώνει σε παραθαλάσσιους τόπους και έχει πολύ στιλπνά φύλλα και υπόλευκα, σαν της γλιστρίδας, πιο πλατιά και πιο επιμήκη με αλμυρή γεύση ».

Είναι πολυετές – ποώδες φυτό (παχύφυτο), ξυλώδες στη βάση του και χαμηλής ανάπτυξης, το οποίο καλύπτει σταδιακά το γύρω του έδαφος. Φύεται σε παραθαλάσσια μέρη, σε βραχώδεις ή αμμουδερές ακτές. Απαντάται στις χώρες της Μεσογείου, όπως η Ελλάδα, και στις δυτικές ακτές της Ευρώπης (π.χ. στις Κανάριες Νήσους), καθώς επίσης στις νότιες και δυτικές ακτές της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας, στη Βόρειο Αφρική και στη Μαύρη Θάλασσα. Το κρίταμο ανήκει στα αλόφυτα, διότι ευδοκιμεί σε εδάφη με πολύ υψηλή αλατότητα.

Σιλήνη , Silene sedoides

 Ποώδες φυτό, με πυκνό  τριχωτό φύλλωμα. Τα άνθη της είναι ροζ και εμφανίζονται την άνοιξη.

Κενταύρια, Centaurea pumilio

Η Centaurea pumilio είναι ένα σπάνιο φυτό που φύεται στις αμμώδεις παραλίες της  ανατολικής Μεσογείου.  Ανθίζει τον Απρίλιο και το Μάιο. Η Centaurea pumilio περιλαμβάνεται στην Λίστα με τα σπάνια φυτά του κόκκινου βιβλίου.

Ελίχρυσο, Helichrysum orientale

Πολυετές φυτό, γκρίζου χρώματος καλυμμένο με χνούδι, για προστασία από την αφυδάτωση. Τα άνθη  έχουν ένα εντυπωσιακό ανοιχτοκίτρινο χρώμα. Ανθίζει Απρίλιο Μάιο.

Κρινάκι της Θάλασσας,  Pancratium maritimum

Πολυετές βολβώδες φυτό με παχύ κορμό σαν καλάμι ύψους περίπου 40 cm, το δε ριζικό του σύστημα φτάνει το 1,5 μέτρο. Θα το συναντήσουμε μόνο στις αμμώδεις παραλίες της Μεσόγειου, όπου έχει απομείνει πλέον καθώς δέχεται ισχυρή επίθεση από την τουριστική ανάπτυξη στις παραθαλάσσιες περιοχές και γι’ αυτό είναι είδος υπό παρακολούθηση.

Βγάζει τα φύλλα του τον χειμώνα που το καλοκαίρι ξεραίνονται και τότε βγαίνουν μέσα από τη καυτή άμμο τα άνθη του. Λευκά, αρωματικά και τεράστια με κίτρινους ανθήρες που κάθονται πολύ κομψά πάνω στους στήμονες. Τα άνθη ανοίγουν αργά το απόγευμα προς το βράδυ. Οι μικροσκοπικοί μαύροι και ελαφροί σπόροι του επιπλέουν στη θάλασσα η οποία τους ταξιδεύει σε μεγάλες αποστάσεις και κάποια στιγμή τους βγάζει σε κάποια άλλη ακτή και αυτός είναι ο ένας τρόπος πολλαπλασιασμού του (ο άλλος είναι με τους βολβούς).
Είναι γνωστό από αρχαίες εικονογραφήσεις στην Κρήτη , στα παλάτια της Κνωσού και από τις υστεροκυκλαδικές τοιχογραφίες στη Σαντορίνη.

Lotus cytisoides

  

Mathiola tricuspidata

Η Βιολέτα της άμμου ανθίζει νωρίς τη άνοιξη και το όνομά της οφείλεται στα τρία κέρατα λοβούς του σπόρου.

Ammophila arenaria 

Είναι το χορτάρι που φυτρώνει πάνω στις αμμοθίνες  στις ακτές της Ευρώπης και της Βόρειας Αφρικής. Έχει όρθια στελέχη μέχρι και 1,2 μέτρα  ύψος. Αναπτύσσει δίκτυο παχύ   βαθιών ριζωμάτων που βοηθούν στη σταθεροποίηση των αμμόλοφων. Τα φύλλα είναι παχιά και επικαλυμμένα με ένα λευκό κηρώδες επίχρισμα. 

Eryngium maritimum

Πολυετές φυτό, αυτοφυές σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές ακτές, σε αμμώδεις παραλίες και αμμόλοφους. Το ασήμαντο εκ πρώτης όψεως αυτό αγκάθι μεταμορφώνεται σε σπάνιο κόσμημα την εποχή της ανθοφορίας του. Τα σκληρά αγκαθωτά φύλλα του και τα λεπτεπίλεπτα άνθη έχουν χρώμα μπλέ μωβ ή ασημοπράσινο και προσελκύουν πλήθος επικονιαστών. Οι ρίζες μπορούν να φτάσουν έως και ένα μέτρο μήκος και συγκρατούν τα χαλαρά αμμώδη εδάφη αποτρέποντας τη διάβρωσή τους.

Juniperus oxykedrus ssp marcocarpa

Το θαλασσόκεδρο,  φύεται κατά ομάδες, συναντάται σε θαμνώδη και δενδρώδη μορφή και φθάνει σε ύψος έως 8 μ., ενώ η διάμετρος του κορμού του είναι σχεδόν μισό μέτρο.

Katsogianni Stavroula

Agriculturist-Landscape Architect
http://urbanpoints.blogspot.gr/

ΔΕΚΑΠΕΝΤΕ ΔΕΝΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Πολύς λόγος γίνεται για το πράσινο, χρόνια τώρα, για το πώς θα αυξηθεί, πως θα συνδεθούν οι χώροι πρασίνου μεταξύ τους, για το πόσο καλό είναι, πώς θα διαχειριστεί, πόσο θα κοστίσει. Όλοι συμφωνούν για την αναγκαιότητα του, για την προσφορά του στις ζωές μας, όλοι όμως ή σχεδόν όλοι το απαξιώνουν είτε σαν ιδέα είτε στη πράξη.

Η ευκαιρία των Ολυμπιακών αγώνων χάθηκε για πάντα μιας και σε ολόκληρη την Αττική φυτεύτηκαν μόλις 27.000 δένδρα και 500.000 θάμνοι, παρά τις εξαγγελίες που μιλούσαν το 2001,  για  280.000 δένδρα και 12 εκατ. Θάμνους. Αν μάλιστα κάποιος υπολογίσει την θνησιμότητα αυτών των φυτών, το αποτέλεσμα φαντάζει ακόμα πιο αποτυχημένο.

Πολύς λόγος επίσης για το πόσα τετραγωνικά πράσινης γης  αντιστοιχούν σε κάθε κάτοικο, στην Αθήνα μόλις 2,55 τετραγωνικά μέτρα, στο  Άμστερνταμ 27 τ.μ., στη Ζυρίχη 35 τ.μ., στην Ουάσιγκτον 50 τ.μ., στη Δρέσδη 144 τ.μ. και σε Λονδίνο, Ρώμη και Παρίσι 9 τ.μ.

Θα μπορούσαν τα δέντρα να αλλάξουν τις ισορροπίες μέσα στη πόλη; Στις ευρωπαϊκές πόλεις το πράσινο και ιδιαίτερα τα δέντρα ενισχύουν την ταυτότητα της πόλης και αποτελούν σημεία αναφοράς. Ποιος έχει πάει στη Ρώμη και δεν πρόσεξε τις πανύψηλες κουκουναριές, στο Παρίσι τις αλέες με τις ιπποκαστανιές ή στο Βερολίνο το δρόμο με τις φλαμουριές.

Φωτο 1. Οι κουκουναριές της Ρώμης

Τα δέντρα αποτελούν το τρίτο επίπεδο βλάστησης  σε έναν χώρο πρασίνου. Το επίπεδο των δέντρων δημιουργεί σκιασμένους χώρους, οριοθετεί πορείες και καθορίζει ενότητες. Οι όροι όπως ακολουθία, επανά­ληψη, ρυθμός, ενότητα, έμφαση και κλίμακα είναι βασικοί για έναν καλό σχεδιασμό μιας δενδροφύτευσης. Τα βασικά στοιχεία όπως η μορφή, το μέγεθος, η υφή και το χρώμα, τα οποία αποτελούν τα κύρια χαρακτηριστικά ενός δένδρου πρέπει να εκτιμηθούν  πλήρως από τον μελετητή πρασίνου.

Συνήθως τα δένδρα καλούνται να εκπληρώσουν περισσότερους από ενόν σκοπό συμβάλλοντας σημαντικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της πόλης από κάθε άποψη (φυσική, ψυχική, υγιεινή). Δεν θα ξεχάσω έναν αστυνομικό, που με ρωτούσε πληροφορίες για τις γιακαράντες της οδού Αθηνάς, τους βραχυχίτωνες της Σταδίου και της αριές της πλατείας Συντάγματος, λέγοντάς μου πόσο τον συντρόφευαν τα δέντρα στην πολύωρη υπηρεσία του.

Φώτο 2. Τα πλατάνια της οδού Αρεοπαγίτου

Τα κριτήρια επιλογής είναι πολλαπλά και αλληλοκαλυπτόμενα. Στην περίπτωση των δέντρων δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στο φως που περνάει από τη φυλλωσιά του δέντρου,  στην κλίμακα  του χώρου, στην βιοκλιματική του συνεισφορά, στη δυνατότητα εγκλιματισμού του στις δύσκολες συνθήκες της πόλης, στην αισθητική αναβάθμιση του χώρου, στην προσφορά του στη συγκράτηση ρύπων, στην οικολογική προσαρμογή των ειδών κλπ.

Φωτο 3 . Λανθασμένη επιλογή του Ficus nitida, για το στενό δρόμο και τα στενά πεζοδρόμια της πόλης.

Αν καλεστούμε σαν ειδικοί να αξιολογήσουμε ποια είδη δέντρων είναι κατάλληλα για τους δημόσιους χώρους της Αθήνας, θα πρέπει να προσμετρήσουμε πολλούς παράγοντες.  Προσωπικά θα κατέληγα στα ακόλουθα δεκαπέντε είδη, χωρίς να αποκλείσω πολλά ακόμα. Εννοείται βέβαια ότι επιλέγοντας τα ακόλουθα είδη δεν σημαίνει ότι τα φυτεύω και τα αφήνω στη τύχη τους.

1.Ψευτοπιπεριά Schinus molle

2. Ελαίαγνος ή Μοσχοιτιά Eleagnus angustifolia

3. Γλεδίτσια Gleditsia triacanthos

4.Νεραντζιά (Citrus aurantium)

5.Μουριά ( Morus platanifolia)

6. Κουτσουπιά (Cercis siliquastrum)

7. Σοφόρα (Sophora japonica)

8. Γρεβιλλέα (Grevilea robusta)

9. Χαρουπιά (Ceratonia siliqua)

10.Πλατάνι (Platanus orientalis)

11. Πεύκο (Pinus sp)

12. Λυκιδάμβαρη (Liquidambar styracifiua)

13. Μελιά (Melia azederah)

14.Κερλεουτέρια (Koelreuteria paniculata)

ΚΑΙ ΒΕΒΑΙΑ

15.Η ΕΛΙΑ

Φωτο 4. Το πεύκο συνδεδεμένο άρρηκτα με την αττική γη.

Η ζωή του ανθρώπου είναι στενά συνδεδεμένη με το δέντρο και η ύπαρξη του δέντρου μέσα στην πόλη είναι βιολογική ανάγκη. Σήμερα στις πόλεις οι διαθέσιμοι ελεύθεροι χώροι είναι λίγοι, τα πάρκα μικρά και ξεκομμένα το ένα από το άλλο.

Μια ιδέα είναι να ξεκινήσουμε από την αύξηση των τετραγωνικών πρασίνου που αντιστοιχούν σε κάθε κάτοικο αυξάνοντας το εμβαδόν της φυλλικής επιφάνειας/ κάτοικο. Ένα μεγάλο πεύκο φτάνει να έχει 10-12 στρέμματα ενώ δε πρέπει να παραβλέπουμε την αξία των αναρριχητικών  φυτών και των φυτεμένων δωμάτων.

Κατσογιάννη Σταυρούλα

Γεωπόνος - Αρχιτέκτων τοπίου