Ένας αυθεντικός μεσογειακός κήπος

῞Ενα τοπίο δέν εἶναι, ὅπως τό ἀντιλαμβάνονται μερικοί, κάποιο ἁπλῶς σύνολο γῆς, φυτῶν καί ὑδάτων. Εἶναι ἡ προβολή τῆς ψυχῆς ἑνός λαοῦ στήν ὕλη... (Οδυσσέας Ελύτης)

Μπορεί ένας κήπος να αποτελέσει πολιτιστικό στοιχείο ενός λαού ή μιας ολόκληρης περιοχής;

Μπορεί ένας κήπος να εκπαιδεύσει παιδιά και ενήλικες;

Μπορεί ένας κήπος να καθρεφτίσει τη κουλτούρα ενός λαού;

Μπορεί ένας κήπος να στιγματίσει και να δημιουργήσει μνήμες σε μια γενιά που ενηλικιώνεται μέσα από  ψηφιακούς δέκτες;

Μπορεί ένας κήπος να ενώσει λαούς και ανθρώπους με διαφορετικές πεποιθήσεις πολιτικές, θρησκευτικές κλπ;

Προσωπικά είμαι σίγουρη,  ότι μπορεί να καταφέρει πολλά περισσότερα στις συνειδήσεις και τις ζωές των ανθρώπων, αλλά θα σταθώ στα παραπάνω. Σαν παράδειγμα θα χρησιμοποιήσω τον μεσογειακό κήπο που κατασκευάστηκε στο Φάληρο, στις εγκαταστάσεις του παλιού ιπποδρόμου, το επονομαζόμενο πάρκο πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος.

Στο δεύτερο κάλεσμα που έκανε το ίδρυμα, οι κάτοικοι της πόλης ανταποκρίθηκαν και με το παραπάνω. Τέσσερις μέρες ,που μάλλον κόστισαν ακριβά στο ίδρυμα, αλλά στόχευαν, όπως άλλωστε και  οι συνεχείς ενημερώσεις και εκδηλώσεις στο κέντρο επισκεπτών, στην εκπαίδευση του κόσμου και στην συστράτευση του, για εφαρμογή πίεσης για τη μελλοντική του διαχείριση .

Αυτές τις τέσσερις μέρες, είδα ανθρώπους να ανακαλύπτουν τη ομορφιά και τα αρώματα του μεσογειακού τοπίου μέσα σε ένα ζεστό και ξηροφυτικό τοπίο, χωρίς πανσέδες, χωρίς πετούνιες, χωρίς ….φυτά με φανταχτερά χρώματα, χωρίς εντυπωσιακές συνθέσεις και γυαλιστερά φυλλώματα.

Είδα ανθρώπους να μαγεύονται από την ταπεινότητα , την ανεπιτήδευτη ομορφιά και την «αγριάδα» τούτου του κήπου, να σκύβουν να τον αγγίξουν και να τον μυρίσουν, μάλλον γιατί ανακάλυψαν ότι μέσα σε ένα κήπο λειτουργούν όλες οι αισθήσεις, όχι μόνο η όραση.

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, παρατήρησα το κτίριο, ενός  γνωστού αρχιτέκτονα, να μην πρωταγωνιστεί στο χώρο, το είδα να γονατίζει για να δεχτεί στις πλάτες του ένα κήπο. Η υπεύθυνη σχεδιασμού  Deborah Nevins, σε συνεργασία με την Έλλη  Παγκάλου,  επέλεξαν να  σχεδιάσουν τον κήπο με έντονη γραμμική χάραξη,  εμπνευσμένη,  από τον πολεοδομικό ιστό που περιβάλλει τον χώρο. Η γραμμικότητα αυτή καθιστά τον κήπο σταθερό με ανοδικές ή καθοδικές πορείες που απαλύνονται όμως από τις πολυεπίπεδες καμπύλες των φυτών. Τα φυτά κατάγονται από τον ευρύτερο μεσογειακό χώρο, ελίχρυσα, αφάνες, ρίγανες, ευφόρβιες, λυγαριές, λεβάντες, τεύκρια, κλπ., κλπ.

Νιώθω αυτό το κήπο, να περιγράφει, χωρίς λόγια, την Ελλάδα που ψάχνει την νέα της ταυτότητα και έχει την ανάγκη να ακουμπήσει στις ρίζες των φυτών αυτού του ελαιώνα. Πολλοί είναι αυτοί που αναρωτιούνται για τη βιωσιμότητα αυτού του κήπου, άλλοι από πραγματικό ενδιαφέρον, άλλοι για να επιβεβαιώσουν την ανικανότητα του ελληνικού δημοσίου, άλλοι για να πλήξουν την «μεγαλεπήβολη» ιδιωτική  πρωτοβουλία. Ένα έργο, σαν αυτό,  που έθεσε  για το πράσινο, υψηλές προδιαγραφές και το κατέστησε πρωταγωνιστή του χώρου, αναδεικνύει από μόνο του, τη σημασία της συνέχειάς του.
Η βιωσιμότητα αυτού του κήπου, όπως και όλων των χώρων πρασίνου της πόλης, είναι το ζητούμενο για όλους μας. Αυτό που λείπει, κατά την γνώμη μου, είναι η χάραξη  πολιτικής για το πράσινο,  και τα σημάδια αυτής της έλλειψης, είναι εμφανή, στο Πάρκο Τρίτση, στο Πεδίο του Άρεως, στο παρκάκι της γειτονιάς μας, στην νησίδα του δρόμου κλπ. Είναι ώρα πια αυτή η τακτική της απαξίωσης και της μιζέριας να αλλάξει και θα πρέπει να  δούμε συνολικά τη διαχείριση των χώρων πράσινου στις πόλεις μας.
Ας δούμε αυτό τον αυθεντικό μεσογειακό κήπο, σαν ευκαιρία να αποδείξουμε ότι αξίζουμε περισσότερο και ποιοτικό πράσινο.

κείμενο-φώτο

Κατσογιάννη Σταυρούλα

γεωπόνος-αρχιτέκτων τοπίου

ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ, ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗ ΖΩΗ -ΤΡΙΑ ΠΑΡΚΑ ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ, ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗ ΖΩΗ

ΤΡΙΑ ΠΑΡΚΑ - ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Πόσο δημόσιος χώρος είναι οι δρόμοι, τα πεζοδρόμια, οι πλατείες, ποιοι έχουν πρωταρχικά δικαιώματα στο δημόσιο χώρο; Είναι ο δημόσιος χώρος, χώρος συνάθροισης, ψυχαγωγίας, συνάντησης, ανθρώπινης επικοινωνίας ή διαμορφώνεται έτσι ώστε να ανήκει στα αυτοκίνητα, στους καταναλωτές, στους πελάτες των καφέ και των εστιατορίων; Οι πεζοδρομήσεις των εμπορικών δρόμων, η ανάπτυξη των εμπορικών κέντρων, η υποβάθμιση του δημόσιου χώρου, η έλλειψη χρήσεων, η ανάπτυξη κακών συνθηκών, μετατρέπει τον άνθρωπο της πόλης σε καταναλωτή, όταν θα βρεθεί στο «δημόσιο χώρο». 

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το λάθος ξεκινάει από την έλλειψη δημοκρατικής πολιτικής, στην ανάπτυξη του δημόσιου χώρου, οι αναπλάσεις επιβάλλονται συνήθως από εξωγενείς παράγοντες, από πολιτικές σκοπιμότητες ή από τα συμφέροντα κλειστών ομάδων. Η λογική των παρεμβάσεων πολύ συχνά, δεν ταυτίζεται με τις ανάγκες, με τη συλλογικότητα της κοινωνίας, δεν δίνει προοπτικές καλύτερης ζωής, οι παρεμβάσεις δρουν αποσπασματικά, δημιουργώντας τελικά ένα συνονθύλευμα έργων, αφήνοντας στην άκρη την ιστορία και την κουλτούρα του τόπου, με άνιση κατανομή του πρασίνου με ταξική ποιότητα και ποσότητα. Ακόμα όμως και όταν ο δημόσιος χώρος σχεδιάζεται και μελετάτε με τις καλύτερες προθέσεις, ποιος και που, έχει μελετήσει σε βάθος χρόνου τη λειτουργία αυτού του χώρου; Ποιος και που, έχει καταγράψει λάθος πρακτικές, προς αποφυγή της επανάληψης τους;

Ο άνθρωπος μπορεί να κάνει «κατάληψη στο δημόσιο χώρο» στην περίπτωση που διαμαρτύρεται, που γιορτάζει, που τρέχει στο μαραθώνιο, που πανηγυρίζει. Και φαίνεται να μην του αρκεί. Τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκαν ομάδες πολιτών, κυρίως σε τοπικό επίπεδο, που διεκδικούν δημόσιο χώρο, που παρεμβαίνουν στα σχέδια ανάπλασης ανοιχτών χώρων στη πόλη. Τρεις τέτοιες περιπτώσεις αποτελούν το πάρκο Ναυαρίνου, στην Αθήνα, το Gezi park στην Κωνσταντινούπολη και το Park Fiction, στο Αμβούργο.

Park Fiction

Το 1997 , ο δήμος Αμβούργου αποφασίζει να πουλήσει σε ιδιώτες επενδυτές, έκταση που βρίσκεται πάνω από το λιμάνι, σε ένα σημαντικό για την περιοχή χώρο. Τα σχέδια σταμάτησαν με την παρέμβαση της κοινότητας. Οι κάτοικοι δεν στάθηκαν στη διαμαρτυρία τους για τα σχέδια της κυβέρνησης, το δίκτυο αυτό οργάνωσε παράλληλη διαδικασία σχεδιασμού δημιουργώντας πλατφόρμες ανταλλαγής ιδεών, μεταξύ ανθρώπων από διαφορετικά πολιτισμικά πεδία: μουσικοί, ιερείς, μάγειρες, ιδιοκτήτες καφέ,  ψυχολόγοι , παιδιά, καταληψίες, καλλιτέχνες .

To Park Fiction οργάνωσε τη διαδικασία σχεδιασμού σαν ένα παιχνίδι. Διαλέξεις, συζητήσεις, εκθέσεις, ταινίες-προβολές που χρησιμοποιούνται για την επιμόρφωση των κατοίκων αλλά και νέα έξυπνα εργαλεία αναπτύχθηκαν για να κάνουν τη συμμετοχή πιο εύκολη και πιο προσιτή: αρχείο με επιθυμίες, ερωτηματολόγια και χάρτες, η βιβλιοθήκη κήπων, μια τηλεφωνική γραμμή με τηλεφωνητή για τους ανθρώπους που έχουν έμπνευση αργά το βράδυ.

Η κατασκευή του πάρκου ξεκίνησε χρόνια αργότερα, και εγκαινιάστηκε το 2005, αναπτύχθηκαν τα σχέδια των κατοίκων, σε συνεργασία με αρχιτέκτονες τοπίου. Το νησί δέντρο (με βάση ένα σχέδιο από φαντάστηκε ένα αγόρι που ονομάζεται Γιουσούφ ), ένα ιπτάμενο χαλί, ένα διαμορφωμένο κύμα από γκαζόν, ο κήπος του σκύλου, ο κήπος της τουλίπας κλπ.

Πάρκο Ναυαρίνου

Το οικόπεδο αγοράστηκε από το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδας το 1972. Στη δεκαετία του ΄80 το 4όροφο κτίριο γκρεμίστηκε με σκοπό να χτιστεί στη θέση του μέγαρο που θα στέγαζε τα γραφεία του ΤΕΕ, σχέδιο που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Το 1990, το ΤΕΕ προσφέρει το οικόπεδο στο Δήμο Αθηναίων για να γίνει πλατεία, ζητώντας να αποζημιωθεί με τίτλο μεταφοράς συντελεστή δόμησης σε ιδιοκτησία του στο Μαρούσι. Λόγω καθυστερήσεων και αλλαγής του πολεοδομικού κώδικα, η ανταλλαγή δεν υλοποιείται κι έτσι το οικόπεδο παραμένει για χρόνια, νοικιασμένο σαν πάρκινγκ.

Το 2008 το τεχνικό επιμελητήριο Ελλάδος εξετάζει την οικοδόμηση του οικοπέδου, στην οδό Ναυαρίνου στα Εξάρχεια. Η Επιτροπή Πρωτοβουλίας Κατοίκων Εξαρχείων που για 1,5 χρόνο ασχολιόταν ήδη με το συγκεκριμένο χώρο, ενημερώνει τη γειτονιά, κινητοποιείται και ζητάει άμεσα τη μετατροπή του οικοπέδου σε χώρο πρασίνου. Στις 7 Μαρτίου 2009 μαζί με τη συλλογικότητα «Εμείς, Εδώ και Τώρα και για Όλους Εμάς» οργανώνει εκδήλωση όπου ενθουσιώδεις κάτοικοι και δυναμικοί υποστηρικτές ενωμένοι καταλαμβάνουν το χώρο και απαιτούν το αυτονόητο, το πάρκινγκ να γίνει πάρκο! Σπάνε την άσφαλτο με κομπρεσέρ και κόφτες, φέρνουν φορτηγά με χώμα, φυτεύουν δέντρα και λουλούδια και το γιορτάζουν. Η ανταπόκριση και η δυναμική του κόσμου ξεπερνάει κάθε προσδοκία και το πάρκο γεννιέται .

Tο πάρκο συν διαμορφώνεται σταδιακά, από μια ανοιχτή συνέλευση που λειτουργεί ανοιχτά με διάλογο κι επιχειρήματα, ενώ οι συναινετικές αποφάσεις της συνέλευσης είναι δεσμευτικές για όλους. Το πάρκο διαθέτει υψηλή και θαμνώδη βλάστηση, λαχανόκηπο, παιδική χαρά, ένα μικρό αμφιθέατρο, καθιστικά. Σήμερα, επτά χρόνια μετά, το πάρκο είναι τόπος συνάντησης, επικοινωνίας, δημιουργίας, παιχνιδιού, για την γειτονιά των Εξαρχείων, ανοιχτό σε όλες τις ηλικίες, κοινωνικές ομάδες, ανεξάρτητα καταγωγής, κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης.

Gezi park

Τέλη Μάιου του 2013 μπουλντόζες μπαίνουν μέσα στο πάρκο Γκεζί αρχίζουν να σπάνε τοιχία, να ξεριζώνουν δέντρα με σκοπό στη θέση του να κατασκευαστεί ένα συγκρότημα με νέο τζαμί και εμπορικό κέντρο. Οι ενέργειες αυτές πυροδότησαν ένα κύμα διαμαρτυριών που ξεκίνησε με κατάληψη του χώρου και διαδηλώσεις κατά της αστικής ανάπλασης και μέσα σε δυο εβδομάδες μετατράπηκαν σε μια ευρύτερη έκφραση του θυμού εναντίον κυβερνητικών πολιτικών σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Τουρκίας. Σύμφωνα με την οργάνωση των τουρκικών γιατρών, οι διαμαρτυρίες πήραν ένα βαρύ ανθρώπινο τίμημα: οκτώ άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, περίπου 8.000 τραυματίστηκαν, 104 υπέστησαν σοβαρά τραύματα στο κεφάλι και 11 άνθρωποι έχασαν ένα μάτι, τα περισσότερα ως αποτέλεσμα της αστυνομικής βίας.

Ένας πρώην κηπουρός επικεφαλής του Gezi Park για 20 χρόνια, ο Cemal Ozay, λέει χαρακτηριστικά "Δεν τους αρέσουν τα δέντρα, γιατί τα δέντρα δεν παράγουν κέρδος". Η απόφαση του δικαστηρίου σχετικά με το σχέδιο αναμένεται τις επόμενες εβδομάδες, εάν το δικαστήριο εγκρίνει το σχέδιο, ένα δημοψήφισμα θα διεξαχθεί για την τελική έγκριση.

Είναι ενδιαφέρον ότι, η χρονική στιγμή της κίνησης αυτής συνέπεσε με την απόφαση του υπουργείου περιβάλλοντος της Τουρκίας ότι τα εμπορικά κέντρα θα πρέπει να εξαιρούνται από την υποχρεωτική αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Katsogianni Stavroula

Agriculturist-Landscape Architect

http://typisch-hamburch.de/chillen-grillen-im-park-fiction/

https://parkingparko.espivblogs.net/about/

http://www.theguardian.com/cities/2015/jan/16/two-years-after-istanbuls-protests-will-gezi-park-be-redeveloped-after-all

«Προτείνουμε και συζητάμε για την πλήρη αποκατάσταση και μελλοντική διαχείριση του Εθνικού Κήπου».

«Προτείνουμε και συζητάμε για την πλήρη αποκατάσταση και μελλοντική διαχείριση του Εθνικού Κήπου».

 Ο Εθνικός κήπος αναμφίβολα  αποτελεί έναν ιστορικό τόπο για την πόλη της Αθήνας, έναν ιστορικό τόπο που συνεχίζει να εξελίσσεται να αλλάζει και να παραλλάσσεται στο χρόνο με τους δικούς του ρυθμούς που κινούνται με διαφορετική ταχύτητα από τους ρυθμούς που αναπτύσσεται η πόλη  γύρω του.

Την  εξέλιξη του κήπου μπορείς να την αναζητήσεις μέσα στην συλλογική μνήμη των κατοίκων της πόλης, ξετυλίγοντας το μίτο της Αμαλίας, του Σμιτ, του Παπαθεοδώρου, του Ταμβάκη και όλων των ανθρώπων που εργάστηκαν και εργάζονται για την βιωσιμότητά του.

Ένας  τέτοιος ιστορικός κήπος όμως, σαν ζωντανός οργανισμός βρίσκεται εκτεθειμένος στα στοιχεία της φύσης, στη φθορά του χρόνου, αλλά και τις βουλές των ανθρώπων. Μέσα στο πέρασμα των χρόνων δεν είναι εύκολο να διατηρήσει αναλλοίωτη την ποιότητα του.

Στις 12 Ιανουαρίου 2016, στο Αμφιθέατρο «Αντώνης Τρίτσης», του Πνευματικό Κέντρου του Δήμου Αθηναίων πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση της Πανελλήνιας Ένωσης Επαγγελματιών Γεωτεχνικών και Επιχειρήσεων Πρασίνου (ΠΕΕΓΕΠ), με θέμα «Προτείνουμε και συζητάμε για την πλήρη αποκατάσταση και μελλοντική διαχείριση του Εθνικού Κήπου».

Οι προτάσεις αφορούν συνολική αποτίμηση των ενεργειών που πρέπει να μεθοδευθούν για την ολιστική  ανασύσταση, αναβάθμιση και εύρυθμη διαχείριση του Ε.Κ. ως ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΤΟΠΟΥ. Οι προτάσεις διακρίνονται σε άμεσες που αφορούν τεχνικές επεμβάσεις και διοικητικές αλλαγές και μακροπρόθεσμες που αναφέρονται στην αποκατάστασή του και τη μελλοντική διαχείρισή του.

Στις  τεχνικές παρεμβάσεις που θα πρέπει να δρομολογηθούν άμεσα αναφέρθηκαν ενδεικτικά: Η πρόσληψη  επιπλέον προσωπικού, η απομάκρυνση επικινδύνων δένδρων ή κλάδων υπόπτων για ατύχημα, η αξιολόγηση ορισμένων φυτικών ειδών ως διατηρητέων ή  χωροκατακτητικών, η συντήρηση και βελτίωση του συστήματος αρδεύσεως, αλλά και του αποστραγγιστικού  συστήματος, η  φυτοπαθολογική παρακολούθηση της βλάστησης εκ μέρους των αρμοδίων ειδικών του Μπενακείου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου  και πολλές ακόμα.  Στις διοικητικές αλλαγές που θα πρέπει να δρομολογηθούν ενδεικτικά αναφέρθηκαν:  να συσταθεί ανεξάρτητο τμήμα στην Διεύθυνση Πρασίνου του Δήμου, για τον Εθνικό κήπο,  με ίδιο προϋπολογισμό και τεχνικό πρόγραμμα, να συσταθεί επιτροπή Γεωτεχνικών κ.ά. εμπειρογνωμόνων με εμπειρία στην διαχείριση ιστορικών Κήπων και Τόπων, που θα έχει υποστηρικτικό ρόλο και πολλά ακόμη.

Όσο αναφορά τις μακροπρόθεσμες ενέργειες, ο κήπος σήμερα έχει ανάγκη ένα σχέδιο για την αποκατάσταση και διαχείρισή του, ένα σχέδιο που θα διαφυλάττει την φυσική ακεραιότητά του, την ιστορική και πολιτιστική του συνέχεια, απαραίτητη για την εκπαίδευση και αναψυχή των μελλοντικών γενεών.

Το ζήτημα της αποκατάστασης και της διαχείρισης του κήπου είναι πολύπλοκο. Η σύνταξη μια τέτοιας μελέτης είναι μελέτη πεδίου, προϋποθέτει έρευνα και καταγραφή του χώρου μέτρο το μέτρο, παρτέρι το παρτέρι, σπιθαμή προς σπιθαμή. Υποχρέωση των μελετητών θα είναι  να εκτιμηθούν και να εφαρμοσθούν  όσες εκ των προτάσεων έχουν γίνει από προγενέστερες μελέτες  ( Μελέτη ΕΜΠ , Διαχειριστική Μελέτη Διευθύνσεως Πρασίνου Δ.Α. κλπ) οι οποίες χαρακτηρίζονται αναγκαίες και ουσιώδεις και η εφαρμογή των οποίων συνάδει  με το πνεύμα και την ιστορική σημασία του Ε.Κ. .

Πως καταστρώνεται όμως ένα σχέδιο αποκατάστασης και διαχείρισης ενός ιστορικού κήπου; Πρώτα από όλα θα πρέπει να μελετηθεί και να καταγραφεί η αρχική διαμόρφωση του κήπου, η ιστορική εξέλιξη του, τα ειδικά χαρακτηριστικά του,  η υπάρχουσα κατάσταση, να αξιολογηθούν οι υπάρχουσες παρεμβάσεις σε βάθος παρελθόντος χρόνου και να απαντηθεί πρώτα από όλα το ερώτημα

1.πόσο πίσω στην αρχική του σύλληψη μας επιτρέπει η εξέλιξή του να φτάσουμε. Θα πρέπει να αναζητηθούν πληροφορίες μέσα από φωτογραφίες, ημερολόγια, πίνακες ζωγραφικής, λογοτεχνία, σχέδια, αρχεία, επιστολές, χάρτες, ανθρώπους που γνωρίζουν, άρθρα περιοδικών, καταλόγους φυτών κλπ.

Σημαντική επίσης είναι η καταγραφή και  αξιολόγηση του  τοπίου, όπου θα εκτιμηθούν πέρα από τα οπτικά στοιχεία του τοπίου και τα αντίστοιχα άυλα ήτοι  τα  σχήματα , οι ήχοι,  τα επίπεδα,  το βάθος , η κίνηση, οι αντανακλάσεις, οι σκιές κλπ.

 Η υπηρεσία πρασίνου του Δήμου έχει συντάξει διαχειριστική μελέτη για τον κήπο, η οποία θα μπορούσε να  αποτελέσει πραγματικό εργαλείο για τον κήπο  αν περιλαμβάνει  γενικές αρχές με  σαφείς κατευθυντήριες γραμμές αλλά και  λεπτομερείς  πρακτικές διαχείρισης οι οποίες βέβαια θα πρέπει να εμπλουτίζονται συνεχώς με νέα στοιχεία.

Εργαλείο διαχείρισης του φυτικού υλικού θα είναι η δημιουργία μιας βάσης δεδομένων όπου θα καταγράψει κάθε φυτό, τοποθεσία, ονομασία, μορφολογικά χαρακτηριστικά, φυσιολογικά χαρακτηριστικά, ηλικία, υγειονομική κατάσταση, επεμβάσεις που έχει δεχτεί κλπ. Βέβαια θα πρέπει να μελετηθεί η σύσταση και η δομή  του εδάφους, είναι φανερό ότι υπάρχουν προβλήματα, φτωχού εδαφικού υποστρώματος με κακή στράγγιση, συγκέντρωση αλάτων κλπ. Ιδιαίτερη μνεία απαιτείται για την διαχείριση της μόνιμης φυσικής πανίδας του Ε.Κ. ( διαβίωση, διατροφή , επισκεψιμότητα κλπ).

Στα σχέδια της μακροπρόθεσμης αποκατάστασης και διαχείρισης του εθνικού κήπου θα πρέπει να περιλαμβάνονται και στοιχεία για την διαφύλαξη και ανάδειξη των αρχαιοτήτων,  την αποκατάσταση και συντήρηση των οικοδομικών στοιχείων πάσης φύσεως ( υλικά επιστρώσεως δρόμων, κτίρια, πέργκολες, κρήνες , λίμνες, καθίσματα, παγκάκια, μαρμάρινος τοίχος και κάγκελα περιφράξεως κλπ). Η υποστήριξη αυτής της προσπάθειας πρέπει να αναληφθεί από ομάδα εξειδικευμένων αρχιτεκτόνων ειδικών επί τούτο και σε στενή συνεργασία με την Διεύθυνση του Ε.Κ.

Η ίδια αντιμετώπιση απαιτείται και για την αποκατάσταση και σωστή λειτουργία των υπαρχόντων κτιρίων ιστορικής αρχιτεκτονικής αξίας ( Παιδική βιβλιοθήκη, Βοτανικό Μουσείο κλπ). Επιτακτική ανάγκη τα αποκαθιστάμενα στοιχεία να  είναι σύμφωνα με την αρχικό σχεδιασμό, τα υλικά  και  την κατασκευή τους.

Επιβάλλεται η ανανέωση, οργάνωση και βελτίωση της Παιδικής Χαράς με ασφαλή  πρότυπα και στοιχεία που θα εκπαιδεύουν δια της  αναψυχής και  θα έχουν πηγή εμπνεύσεως το φυσικό περιβάλλον του κήπου, η βελτίωση και οργάνωση της υποδοχής των επισκεπτών, η μελέτη και πρόβλεψη υποδομών για επισκέπτες με ειδικά κινητικά προβλήματα ή προβλήματα οράσεως κλπ. και πολλές ακόμα προτάσεις που μπορείτε να βρείτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση  http://peegep.gr/archives/category/fotografies-video

Η αναβάθμιση, ανασύσταση και ανανέωση του Εθνικού κήπου απαιτεί ακάματη δραστηριότητα, σημαντική χρηματοδότηση τόσον εκ μέρους της Πολιτείας και του Δήμου όσον και από χορηγίες ή άλλες μεθόδους συγκεντρώσεως κεφαλαίων ή δωρεών , μακρύ χρονικό διάστημα ενεργειών , ορθή οργάνωση προσωπικού και συστράτευση  των αρίστων του είδους για την διαμόρφωση λύσεων που θα στηρίζονται στα διεθνή δεδομένα και συμφωνίες ( Χάρτα Φλωρεντίας, Χάρτα Βενετίας, διεθνείς συμβάσεις , ελληνική νομοθεσία κλπ).

Κατσογιάννη Σταυρούλα

Γεωπόνος-Αρχιτέκτων τοπίου