Συμμετέχει, μελετά, αρθρογραφεί, ταξιδεύει, ενημερώνεται με στόχο να προσφέρει όσο μπορεί στην αναβάθμιση του τοπίου που μας περιβάλλει.

Πέμπτη 24 Οκτωβρίου 2013

ΣΚΙΕΡΟΣ ΚΗΠΟΣ

ΣΚΙΕΡΟΣ ΚΗΠΟΣ

Πριν μερικά χρόνια ο σκιερός κήπος για τα δεδομένα της ελληνικής πόλης θα φάνταζε ουτοπία, ενώ σήμερα που τα κτίρια έχουν ψηλώσει και το ένα σπίτι έχει έρθει πιο κοντά στο άλλο, ο ήλιος δύσκολα φτάνει μέσα σε αυτόν. Όταν μάλιστα όλα αυτά συνδυάζεται και με βορινό προσανατολισμό εκεί τα πράγματα γίνονται πιο σκοτεινά. Η έλλειψη του ήλιου επιδρά στην ανάπτυξη των φυτών αλλά και στη ψυχολογία των χρηστών του κήπου.  Συνήθως οι ιδιοκτήτες ενός τέτοιου κήπου καταναλώνουν πολύ κόπο, χρόνο και  χρήματα μέχρι να καταφέρουν να δουν το χώρο τους να πρασινίζει, αλλά ακόμα και τότε ο κήπος χαρακτηρίζεται από πράσινη μονοτονία.

Πως μπορούμε να κάνουμε πιο φωτεινό ένα σκιερό κήπο;
Ας δούμε αρχικά  τα όρια του κήπου, τη περίφραξη, η οποία μπορεί να  μην είναι ενιαία π.χ ο πράσινος φράχτης να διακόπτεται από κάποιο τοιχίο ή από ένα ξύλινο καφασωτό. Τα τοιχία μπορούν  να βαφτούν σε ανοιχτούς τόνους και να δημιουργούν αντιθέσεις με το πράσινο που κυριαρχεί. Επιλέγονται φυτά που το φύλλωμά τους έχει διαφορετικούς χρωματικούς τόνους καθώς και φυτά που έχουν πανασέ φύλλα σε τόνους του κίτρινου ή του λευκού. Προτιμούνται τα φυλλοβόλα δέντρα σε ένα σκιερό κήπο ώστε το χειμώνα να  επιτρέπεται η είσοδος των αχτίνων του ήλιου, ενώ αν υφίσταται κάποιο αειθαλές κλαδεύεται η κόμη του  ώστε να σκιάζει το δυνατόν λιγότερο ή κόβονται οι χαμηλοί βραχίονες, ώστε το δέντρο να αναπτύσσεται ψηλότερα.

Χρώμα στο σκιερό κήπο
Χρειάζονται πινελιές χρώματος για να αποκτήσει ενδιαφέρον ο κήπος όμως λίγα ανθοφόρα φυτά ανθοφορούν σε σκιερές συνθήκες. Καλό είναι να χρησιμοποιούμε ανοιχτόχρωμες και παλ αποχρώσεις όπως λευκό, ροζ, γαλάζιο, κίτρινο. Δεν είναι δυνατό τα φυτά να διατηρούν το άνθος τους όλο το χρόνο για αυτό το λόγο προτιμούνται πολυετή φυτά που ανθίζουν περιοδικά στη διάρκεια του έτους και να ενισχύουμε με εποχιακά φυτά.

Φυτά που ανθίζουν στη σκιά
Αγγελική, άκανθας,  αζαλέα, γαρδένια, βίγκα, βιβούρνο, ιουστίτσια, κάλλα, καμέλια, μαόνια, ναντίνα, ορτανσία, ροδόδεντρο, σκίμια, σχίνος, σφενδάμι,  υπέρικο, μπεργκένια, στρελίτσια, κίτρινο γιασεμί, αστίλβη, σκυλάκι, βιγκόνια, έρωτας, ιμπάτιενς, κολεός, σάλβια, κυκλάμινο, πανσές
Αν δεν έχουμε την ικανότητα να αλλάζουμε ανθοφόρα φυτά για να ξεφύγουμε από τις αποχρώσεις του πράσινου φυτεύουμε φυτά ή ποικιλίες με φύλλα χάλκινα, κιτρινοπράσινα, λευκοπράσινα, γκρίζα όπως χλωρόφυτο, κισσός πανασέ, αουκούμπα, ίλεξ πανασέ, σεφλέρα πανασέ κ.α.

Φυτά που αναδύουν  άρωμα
Βάλτε άρωμα στον σκιερό κήπο  με φυτά που διαθέτουν αρωματικά άνθη, ή αρωματικό φύλλωμα δηλαδή αγγελική, γαρδένια, σκίμια, βιβούρνο εύοσμο, δάφνη Απόλλωνος, σχίνο, μυρτιά, ρυγχόσπερμο.

Εδαφοκάλυψη
Η εδαφοκάλυψη  αποτελεί ένα από τα πιο δύσκολα σημεία του συγκεκριμένου  κήπου γιατί πέρα από τις αισθητικές απαιτήσεις οι ανάγκες σωστής λειτουργίας του κήπου ορίζουν το δάπεδο να είναι εύχρηστο,  να μην λασπώνει, να περπατείται με ασφάλεια, να καθαρίζεται εύκολα. Αν ο βαθμός σκίασης δεν είναι απαγορευτικός θα μπορούσε να τοποθετηθεί χλοοτάπητας. Η διχόντρα είναι είδος χλοοτάπητα που αντέχει ικανοποιητικά στη σκιά αρκεί το έδαφος στο οποίο θα τοποθετηθεί να μην είναι συμπιεσμένο,  να αποστραγγίζει καλά και να μην έχει εντατική χρήση. Εναλλακτικά μπορεί να γίνει εδαφοκάλυψη με βότσαλο το οποίο βότσαλο πρέπει να έχει σχετικά μικρή διάμετρο  (2-4εκ), για να μπορούμε να περπατάμε άνετα πάνω σε αυτό. Το βότσαλο θα πρέπει να οριοθετείτε γιατί αλλιώς θα σκορπίζει παντού.
Κάτω από το βότσαλο τοποθετούμε γεωύφασμα, που διαχωρίζει το βότσαλο από το χώμα. Αντί για βότσαλο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε χώμα καλύτερα συμπιεσμένο για να μην λασπώνει.
Άλλα φυτά που εδαφοκαλύπτουν στη σκιά, αλλά δεν πατιούνται είναι ο οφιοπόγων, ο κισσός, ο φίκος ρέπενς κλπ.
Προσοχή χρειάζεται ώστε
·        το έδαφος να στραγγίζει καλά, σε βαριά εδάφη θα χρειαστεί να αναμείξουμε άμμο ποταμίσια
•          Μην ξεχάσουμε να τοποθετήσουμε τον κομποστοποιητή μας  σε μια γωνιά του κήπου
•          Μεγάλη προσοχή στα σαλιγκάρια τα οποία είναι μόνιμοι θαμώνες του σκιερού κήπου
•        Το πότισμα του κήπου να γίνεται με σύνεση, τα φυτά σε αυτό το περιβάλλον δεν έχουν μεγάλες ανάγκες σε νερό
•        Ελέγχουμε συχνά τα φυτά μας γιατί μπορεί να  παρατηρήσουμε προσβολές κυρίως από μύκητες

‘Ένας σκιερός κήπος που ίσως σας ταιριάζει
Αυτός είναι ένας σκιερός κήπος σαν αυτούς που συναντάμε συχνά μέσα στην πόλη. Οι σκιές του εναλλάσσονται με το φως, κινούνται, αλλάζουν θέση ανάλογα με την ώρα και την εποχή.

Αυτή η κινητικότητα του φωτός θα θέλαμε να χαρακτηρίζει τον σκιερό κήπο που σχεδιάσαμε και σαν μεγάλο του πλεονέκτημά, θεωρούμε τη δυνατότητα του να μετασχηματίζεται, αυξομειώνοντας το μήκος των  λωρίδων φύτευσης,   ανάλογα με τις συνθήκες και τις ανάγκες του καθενός. Ο κεντρικός χώρος είναι ουσιαστικά ένα ξέφωτο με χαμηλή βλάστηση, ενώ τα λίγα δέντρα,  περιορίζονται περιφερειακά του κήπου. Επιλέγουμε η περίφραξη να σπάει σε τμήματα, να μην είναι ενιαία, ώστε ο κήπος να φαίνεται μεγαλύτερος, έτσι αποτελείται από φυτικό φράχτη που διακόπτεται από ανοιχτόχρωμο τοιχίο, ενώ κατά διαστήματα τοποθετούνται ξύλινες κολόνες από καφασωτά που αποσπούν την προσοχή μας, επιτρέποντας στο μάτι να περάσει τα όρια του φράχτη και να τονιστεί το στοιχείο του νερού. Τον κεντρικό ξύλινο διάδρομο κόβουν κάθετα λωρίδες, από χαμηλούς θάμνους και εποχιακά ανθόφυτα αλλά διάσπαρτα τυχαία στο χώρο συναντάμε ποώδη φυτά όπως άκανθες και οφιοπώγων,  για να δημιουργείται μια πιο φυσική αίσθηση. Οι λωρίδες φύτευσης πλάτους 30 και 50 εκατοστών, μπορούν να αλλάζουν το μήκος τους ανάλογα με το φως που φτάνει στο κήπο του καθενός μας. Ο υπόλοιπος χώρος εδαφοκαλύπτεται από ανοιχτόχρωμο βότσαλο για να αντανακλάται το φως και χλοοτάπητα διχόντρας. Το παράθυρο που βρίσκεται πίσω από τη βρύση υπονοεί συνέχεια του κήπου. Η βρύση,  λειτουργεί συνεχώς με νερό που ανακυκλώνεται,  μας δίνει ακουστικά αλλά και οπτικά ερεθίσματα και προσφέρει ώρες χαλάρωσης δίπλα στο χτιστό γωνιακό καθιστικό. Οι άλλες τρεις γωνίες του κήπου ενισχύονται με πυκνή φύτευση σκίνα, υπέρικα, μυρτιές, που εναλλάσσουν το ενδιαφέρον μας προσφέροντας χρώμα και άρωμα, ανάλογα με την εποχή.
Στο χώρο που τοποθετούμε τις ξαπλώστρες, θα μπορούσε να μπει μια παιδική κούνια, ένα υπαίθριο σκάκι, ένα πιγκ πογκ, ή ότι ταιριάζει περισσότερο στις συνήθειες και τις ανάγκες μας. Πάνω από όλα όμως αυτό που θα πρέπει να διασφαλίσουμε για να χαιρόμαστε τον κήπο μας όσο γίνεται περισσότερο είναι το λίγο φως που φτάνει ως εκεί να ανακλάται και να φωτίζει το χώρο για αυτό και φροντίζουμε να χρησιμοποιήσουμε κατάλληλα υλικά και χρώματα. Τα φυτά που  επιλέξαμε αναπτύσσονται  στην σκιά, ημισκιά  και σε γενικές γραμμές είναι φυτά της ελληνικής χλωρίδας. Θεωρούμε σημαντικό ο κήπος να διαθέτει στοιχεία που δηλώνουν την εντοπιότητά του. Τα δέντρα είναι κυρίως φυλλοβόλα και   τα χρησιμοποιούμε γιατί μας προσφέρουν απόκρυψη από τα διπλανά κτίρια το καλοκαίρι. Η φροντίδα των  φυτών  δεν απαιτεί πολύ συχνή και χρονοβόρα φροντίδα, ενώ φροντίσαμε όλες τις εποχές να υπάρχουν μυρωδιές και χρώματα που θα  τραβούν το ενδιαφέρον σας. Απολαύστε τον!!!

ΦΥΤΑ ΣΚΙΕΡΟΥ ΚΗΠΟΥ
1.        Ramnus alaternus  Ράμνος                                          
2.        Acer palmatum “atropurpureum” Σφενδάμι κόκκινο
3.        Myrtus communis nana Mυρτιά
4.        Pittosporum tobira nana Αγγελική νάνα
5.        Buxus sempervirens Πυξάρι
6.        Parthenocissus quinquefolia Aμπέλοψη
7.        Carex elata “aurea” Κάρεξ
8.        Εποχιακά ανθοφόρα
9.        Acanthus mollis Άκανθας
10.      Ofiopogon planiscapus Οφιοπώγων
11.      Εquisetum hyemale Πολυκόμπι
12.      Felitsia amelloides Φελίτσια
13.      Hypericum calinicum Υπέρικο
14.      Laurus nobilis Δάφνη Απόλλωνος
15.      Nandina domestica Ναντίνα
16.      Taxus bacatta Ταξός
17.      Pistacia lentiscus  Σχίνος
18.      Pistatia terebinthus Κοκορεβυθιά
19.      Εδαφοκάλυψη με διχόντρα

Κατσογιάννη Σταυρούλα
γεωπόνος - αρχιτέκτων τοπίου