ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ ΕΠΑΨΥ

Το Οικοτροφείο της Ε.Π.Α.Ψ.Υ.  λειτουργεί από το 2000 στην Πεντέλη και φιλοξενεί 15 ενοίκους , άντρες και γυναίκες , μέσου όρου ηλικίας τα 70 έτη, με ψυχιατρικές διαταραχές, και ο στόχος του είναι να παρέχει στους φιλοξενούμενους του υψηλή ποιότητα φροντίδας ανάλογη των αναγκών τους. Το κτίριο είναι διώροφο, περιτριγυρισμένο από έναν καταπράσινο κήπο με πεύκα. Η υφιστάμενη κατάσταση του κήπου όμως δεν επιτρέπει στους  φιλοξενούμενους να  βγουν έξω να τον χαρούν.

Η παρέμβασή μας θα πρέπει να προφέρει στη βελτίωση του ψυχικού και συναισθηματικού κόσμου αλλά και της σωματικής υγείας των χρηστών του χώρου, με λίγα λόγια θα πρέπει να σχεδιάσουμε  ένα θεραπευτικό κήπο.

Κατά τον σχεδιασμό ακολουθούμε γενικούς κανόνες σχεδιασμού ενός θεραπευτικού κήπου λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της ηλικίας, τις ανάγκες και τις προτιμήσεις των φιλοξενουμένων.

 Φωτο1. Ο χώρος πριν τη παρέμβασή μας

Στόχοι μας είναι καταρχήν

·         Η ασφάλεια και η εύκολη πρόσβαση

·         Η ήπια άσκηση

·         Η αναψυχή

·         Η εξοικείωση με το χώρο

·         Η συμμετοχή

·         Η επαναφορά της μνήμης  

 Για να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι όμως υπάρχει η προϋπόθεση οι ένοικοι να βγουν έξω στον κήπο και αυτό θα είναι απόρροια της ασφαλούς πρόσβασης. Η έξοδος από το κτήριο είναι χωρίς εμπόδια, το επίπεδο κίνησης είναι ισοπεδωμένο, οι διάδρομοι  είναι στο σωστό πλάτος, το δάπεδο είναι ενιαίο και μαλακό, έτσι ώστε ακόμα σε περίπτωση πτώσης να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος ατυχήματος.  

Λόγω της μειωμένης κινητικότητας των ενοίκων και της ανασφάλειας που νιώθουν να κινηθούν σε μεγάλους χώρους, ο κήπος οριοθετείται και αποκτά μικρότερο μέγεθος και συγκεκριμένα όρια. Στη ανατολική πλευρά υπάρχει μικρό πρανές το οποίο εδαφοκαλύπτεται κυρίως με αρωματικά φυτά, νότια τοποθετείτε αψίδα που περιορίζει το μήκος του κήπου αφήνοντας  δεξιά και αριστερά περάσματα προς τα  πίσω. Στη δυτική πλευρά  φυτεύεται φυτική μπορντούρα χωρίς να χάνεται η οπτική του αλσυλλίου που γειτνιάζει. Δίνεται η δυνατότητα για ήπια σωματική άσκηση, περπάτημα, αλλά   παράλληλα διασφαλίζεται και η επιτήρηση από τους νοσηλευτές μιας και ο χώρος είναι συγκεκριμένος.

Κοντά στα ανοίγματα του κτηρίου τοποθετούνται φυτά που δίνουν άρωμα και χρώμα τους χειμερινούς μήνες, βιβούρνο, ναντίνες, ενώ την έναρξη της άνοιξης σηματοδοτεί η ανθοφορία των καρποφόρων δέντρων( βερικοκιά, αχλαδιά, μηλιά, βανίλια, ροδιά). Το κίνητρο για να βγουν οι φιλοξενούμενοι στον κήπο το δίνουν τα πολλά ανθοφόρα και αρωματικά φυτά που πλημμυρίζουν με άρωμα και χρώμα τον κήπο. Φυτά παραδοσιακά όπως το κοράλλι, το αγιόκλημα, το γιασεμί, το γεράνι, το σκυλάκι, ανασύρουν μνήμες, εξασκούν τη προσοχή, τη παρατήρηση και παράλληλα δημιουργούν περιβάλλον οικείο και φιλικό. Είναι πολύ σημαντικό για αυτούς τους ανθρώπους να νιώσουν ότι βρίσκονται σε ένα σπίτι και όχι  σε κάποιο ίδρυμα. 

Φωτο 2. Λίγο πριν την ολοκλήρωση του κήπου. Απομένει η τοποθέτηση του  καθιστικού.

Φωτο 3. Το πρανές με τα αρωματικά και τα άνθη. Διακρίνονται αριστερά τα καρποφόρα δέντρα.

Οι πολυθρόνες, ο καναπές στην πέργκολα, το κυρίως καθιστικό διασφαλίζουν την απομόνωση, αλλά και κοινωνική δραστηριότητα, ανάλογα με τη διάθεση ενώ δίνουν τη σιγουριά στους χρήστες ότι ανά πάσα στιγμή θα βρουν ένα κάθισμα να ακουμπήσουν. Ο κήπος επιδρά θετικά στους εργαζόμενους αλλά και στους επισκέπτες. Ειδικά οι εργαζόμενοι όταν τελειώνουν το ωράριό τους, αλλά και κατά τη διάρκεια της εργασίας τους νιώθουν την ανάγκη να αποφορτιστούν για να συνεχίσουν το δύσκολο έργο τους.

  

Φωτο 4. Λεπτομέρεια από την αψίδα.

Ερέθισμα για συμμετοχή και δραστηριότητα δίνει ο υπερυψωμένος λαχανόκηπος σε ύψος 65 εκ. όπου θα μπορούν να το προσεγγίσουν καθιστοί και με την καθοδήγηση κάποιου εργασιοθεραπευτή θα απασχοληθούν, ποτίζοντας, σκαλίζοντας, στηρίζοντας τα φυτά.

Φωτο 5. Ο λαχανόκηπος με φράουλες, μαιντανό, σέλινο, πιπεριές, βασιλικό, κατηφέ κλπ.

Η επαφή με τον κήπο δημιουργεί ευχαρίστηση και ευφορία, με τα χρώματα, τους ήχους των πουλιών, τα αρώματα, το θρόισμα του ανέμου, την απολαβή των  καρπών. Επίσης σηματοδοτούνται οι εποχές και συνδέονται με γεγονότα και εικόνες της ζωής των  θεραπευομένων.

Ο σχεδιασμός είναι λιτός και τα είδη των φυτών γνωστά στην πλειοψηφία τους, σε σωστή αναλογία, φυτεμένα σε μεγάλες ομοιογενείς ομάδες έτσι ώστε ο κήπος να μην προκαλεί σύγχυση, αλλά να μην είναι και μονότονος.

  

 

 ΠΙΝΑΚΑΣ ΦΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΟΝΟΜΑΣΙΑ	ΠΟΣΟΤΗΤΑ
ΚΟΡΑΛΛΙ	4
ΓΙΑΣΕΜΙ ΧΙΩΤΙΚΟ	2
ΑΓΙΟΚΛΗΜΑ	2
ΝΑΝΤΙΝΑ	3
ΓΕΡΑΝΙ ΚΟΚΚΙΝΟ	5
ΒΙΒΟΥΡΝΟ ΕΥΟΣΜΟ	6
ΛΟΥΙΖΑ	1
ΓΚΑΟΥΡΑ ΚΟΚΚΙΝΗ	20
ΓΚΑΟΥΡΑ ΛΕΥΚΗ	10
ΛΕΒΑΝΤΑ	30
ΡΙΓΑΝΗ	8
ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ ΕΡΠΩΝ	24
ΑΡΤΕΜΙΣΙΑ	6
ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ	6
ΓΛΥΣΙΝΙΑ	4
ΡΥΧΟΣΠΕΡΜΟ	4
ΤΡΙΑΝΤΑΦ. ΑΝΑΡΙΧ.	4
ΓΕΡΑΝΙΑ ΡΟΖ, ΦΟΥΞΙΑ	10
ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΘΑΜΝΩΔΗΣ	25
ΠΥΞΑΡΙ	15
ΣΑΛΒΙΑ FARINACEA	6
ΓΑΖΙΑ	1
ΑΧΛΑΔΙΑ	1
ΜΗΛΙΑ	1
ΒΕΡΙΚΟΚΙΑ	1
ΒΑΝΙΛΙΑ	1
ΡΟΔΙΑ	1
ΛΑΧΑΝΙΚΑ ΔΙΑΦΟΡΑ	20

Ο παραπάνω κήπος πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια χορηγών στα πλαίσια της εκπομπής «Πράσινες Αποστολές».

Κατσογιάννη Σταυρούλα

Γεωπόνος –αρχιτέκτων τοπίου